ΠΡΩΤΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ Π.Δ

Το Προεδρικό Διάταγμα για την αξιολόγηση να μείνει στα χαρτιά!

Εκπαιδευτικοί σε κατάσταση «ομηρίας» , εκπαιδευτικοί που καλούνται να γίνουν «superman» για να λύσουν όλα τα προβλήματα του εκπαιδευτικού συστήματος – για τα οποία προφανώς φταίνε αυτοί και κανένας άλλος – εκπαιδευτικοί που η κάθε τους δραστηριότητα θα μετριέται στα κουτάκια και με συντελεστές. Πλαίσιο ασφυκτικό, ιεραρχικό, αντιπαιδαγωγικό.

Ο εκπαιδευτικός δακτυλοδεικτούμενος σε μαθητές και κοινωνία, οι πολιτικές της υποχρηματοδότησης, των μηδενικών διορισμών, του σχολείου της αγοράς και της εξόντωσης των μαθητών που επιβάλλονται από κυβέρνηση, Ε.Ε. και ΔΝΤ στο απυρόβλητο .

Αυτό με λίγα λόγια είναι το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για την αξιολόγηση που δόθηκε από το Υπουργείο Παιδείας για «διαβούλευση».

«Στόχος της αξιολόγησης», μας λένε, είναι  « η βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου, προς όφελος των μαθητών και της κοινωνίας». «Στη σημερινή συγκυρία … η προοπτική θεσμοθέτησης ενός συστήματος αξιολόγησης στην εκπαίδευση συνδέονται με τη συνολικότερη προσπάθεια αναμόρφωσης των λειτουργιών του ελληνικού κράτους, την οποία καταβάλει ο ελληνικός λαός προκειμένου να επιτευχθεί….η δημοσιονομική προσαρμογή και ο εκσυγχρονισμός της ελληνικής κοινωνίας», έλεγε εισαγωγικά το σχέδιο της ομάδας Ματσαγγούρα.

Διπλή αξιολόγηση με γενικά και αόριστα κριτήρια,

με βαθμολογία και «μη προακτέους»

Διοικητική που αφορά το «τυπικό υπηρεσιακό έργο» και εκπαιδευτική που αφορά το διδακτικό και γενικότερα το επιστημονικό και παιδαγωγικό έργο. Η διοικητική αξιολόγηση είναι ετήσια και διενεργείται μεταξύ 1^ης Απριλίου και 31^ης Μαϊου κάθε έτους. Η εκπαιδευτική αξιολόγηση διενεργείται μία, τουλάχιστον, φορά ανά τριετία εντός συνεχούς χρονικού διαστήματος που δεν υπερβαίνει τους 2 μήνες (διμηνιαία αξιολογική περίοδος) (άρθρο18, παρ.9). Η εκπαιδευτική αξιολόγηση περιλαμβάνει την παρακολούθηση δύο (2), τουλάχιστον διδασκαλιών.

 Είναι χαρακτηριστικό ότι οι κυβερνώντες εγκαταλείπουν τις «φιοριτούρες» περί  «αυτο-αξιολόγησης, η οποία  αφορά στο εκπαιδευτικό έργο των δομών, του ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και του εκπαιδευτικού συστήματος, όπως προέβλεπε η πρόταση της Ομάδας Εργασίας. Αφήνουν για το θεαθήναι τη δυνατότητα, ώστε ο αξιολογούμενος να «συμπληρώνει και υποβάλλει έκθεση αυτοαξιολόγησής του το αργότερο εντός πέντε (5) ημερών πριν από την έναρξη της αξιολογικής περιόδου,» (άρθρο 18, παρ.1) που είναι άνευ ουσιαστικής και τυπικής σημασίας, όπως και ότι «Κάθε αξιολογούμενος εκπαιδευτικός έχει το δικαίωμα να αξιολογεί τον προϊστάμενο αξιολογητή του.» (άρθρο 25).  Στο πλαίσιο ενός αυταρχικού και ιεραρχικού μηχανισμού αυτές οι ρυθμίσεις θα οδηγήσουν στην αυτο- ενοχοποίηση του εκπαιδευτικού στο σκύψιμο της μέσης και της θετικής αξιολόγησης των αξιολογητών του.

Ο γραφειοκρατικός έλεγχος και ο βαθμός εμπέδωσης της εξουσίας είναι παντού ο βασικός στόχος. Κάθε στέλεχος και βαθμίδα  ελέγχου αξιολογείται από την ικανότητά της να αξιολογεί την αμέσως επόμενη και να εφαρμόζει την κυβερνητική πολιτική. Να προλαβαίνουν «εντάσεις και δυσλειτουργίες», να τηρούνται απαρέγκλιτα  οι εγκύκλιοι και οι νόμοι, να εφαρμόζεται «πάση θυσία» το ωρολόγιο και αναλυτικό πρόγραμμα – σε περίοδο μηδενικών προσλήψεων καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αυτό. Αυστηρός ιεραρχικός έλεγχος  και διαρκής μετατόπιση της πίεσης προς τα κάτω, με τελικό αποδέκτη τον εκπαιδευτικό αλλά και το μαθητή.

Μεγάλο  βάρος  δίνεται στην αξιολόγηση των διευθυντών των σχολικών μονάδων. Όχι τυχαία, αφού οι διευθυντές θα είναι οι άμεσοι αξιολογητές. Ο «πολύ καλός» διευθυντής είναι εκείνος που  «τεκμηριώνει με πληρότητα την αξιολογική του κρίση με βάση στοιχεία που βρίσκονται στα πρακτικά του σχολείου και … σε άλλες συναφείς πηγές που σχετίζονται με την συνέπεια και το εν γένει μη διδακτικό έργο του εκπαιδευτικού και ενημερώνει εγκαίρως τους ανωτέρους του».

Εκπαιδευτική διαδικασία και εκπαιδευτικός …«κομμάτια»

Τα κριτήρια της  αξιολόγησής κατατάσσονται σε πέντε κατηγορίες με πολλές υποκατηγορίες:

«α) Κατηγορία Ι - Εκπαιδευτικό περιβάλλον: αα) Διαπροσωπικές σχέσεις και προσδοκίες. ββ) Παιδαγωγικό κλίμα στη σχολική τάξη. γγ) Οργάνωση της σχολικής τάξης.

β) κατηγορία ΙΙ - Σχεδιασμός, προγραμματισμός και προετοιμασία της διδασκαλίας: αα) Βαθμός πρόσληψης των δυνατοτήτων και αναγκών των μαθητών. ββ) Στόχοι και περιεχόμενο. γγ) Διδακτικές ενέργειες και εκπαιδευτικά μέσα.

γ) Η κατηγορία ΙΙΙ - Διεξαγωγή της διδασκαλίας και αξιολόγηση των μαθητών: αα) Προετοιμασία μαθητών για τη διδασκαλία. ββ) Διδακτικές ενέργειες και εκπαιδευτικά μέσα. γγ) Ενέργειες μαθητών κατά τη διαδικασία μάθησης. δδ) Εμπέδωση  της νέας γνώσης και αξιολόγηση των μαθητών.

δ) κατηγορία IV - Υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια: αα) Τυπικές υπαλληλικές υποχρεώσεις. ββ) Συμμετοχή στη λειτουργία της σχολικής μονάδας και στην αυτοαξιολόγησή της. γγ) Επικοινωνία και συνεργασία με γονείς και φορείς.

ε) κατηγορία V - Επιστημονική και επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού: αα) Τυπικά προσόντα και επιστημονική ανάπτυξη.  ββ) Επαγγελματική ανάπτυξη.

Τα παραπάνω κριτήρια αντιστοιχίζονται με βάση την τετράβαθμη βαθμολογική κλίμακα και την κλίμακα 0 -100 ως εξής (άρθρο 5):

α) «ελλιπής»:  0 έως 30 βαθμοί, β) «επαρκής»: 31 έως 60 βαθμοί, γ) «πολύ καλός»: 61 έως 80 βαθμοί και δ) «εξαιρετικός»:  81 έως 100 βαθμοί. 

Οι εκπαιδευτικοί που σύμφωνα με το άρθρο 19, παρ. 5 «χαρακτηρίζονται ελλιπείς εγγράφονται στον πίνακα των μη προακτέων που προβλέπεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 8 του ν. 4024/2011» για  το ενιαίο μισθολόγιο που προβλέπει: «Οι υπάλληλοι που περιλαμβάνονται σε πίνακα μη προακτέων στερούνται του δικαιώματος για προαγωγή για τα επόμενα δυο (2) έτη».

Η αξιολόγηση που προβλέπεται είναι πλήρως εξατομικευμένη. Ετήσια από το διευθυντή της σχολικής μονάδας, ανά διετία ή τριετία με δύο παρακολουθήσεις (!) από το σχολικό σύμβουλο – μάλιστα για τους συναδέλφους που πηγαίνουν σε πολλά σχολεία η αξιολόγηση θα γίνεται από όλους (!) τους διευθυντές και τους συμβούλους των αντίστοιχων περιοχών. Η  εργασία του εκπαιδευτικού απογυμνώνεται από οτιδήποτε την καθορίζει: (αναλυτικά προγράμματα - δομή εκπαίδευσης-εξεταστικό - σχέσεις εξουσίας μέσα στο σχολείο και κυρίως έξω από αυτό). Ακόμη και το ζήτημα των κοινωνικο-πολιτισμικών ανισοτήτων εξαντλείται στο στυλ διδασκαλίας του εκπαιδευτικού. Ανοίγει ο δρόμος για την ενοχοποίηση του κάθε εκπαιδευτικού χωριστά – αλλά και των εκπαιδευτικών στο σύνολό τους -  για τα πάντα από το ρατσισμό μέχρι τη σχολική διαρροή. 

Με ορολογία και τρόπο δανεισμένο από το πιο σκληρό επιχειρηματικό μάνατζμεντ,  διαιρούν σε επιμέρους ενότητες, κατηγορίες και υποκατηγορίες το εκπαιδευτικό έργο προκειμένου να μετατραπεί η παιδαγωγική πράξη σε ένα σύνολο σχετικά απομονωμένων μεταξύ τους κατηγοριών-δεξιοτήτων  κατάλληλων για ποσοτικοποίηση και μέτρηση. Τα πάντα θα μπαίνουν σε  «κουτάκια» και θα πολλαπλασιάζονται με συντελεστές,  από το κλίμα στην τάξη  μέχρι τη χρήση των νέων τεχνολογιών ή την προετοιμασία για τη διδασκαλία. Κομματιάζουν για να μετρήσουν καλύτερα…

 Αξιολόγηση – εφαλτήριο περικοπών στους μισθούς, διαθεσιμότητας, απολύσεων…..

           Mε τον πρόσφατο νόμο(4024/11) για το μισθολόγιο - βαθμολόγιο, μισθολόγιο στο Δημόσιο Τομέα, με το οποίο επιχειρήθηκε , με βάση τους σχεδιασμούς κυβέρνησης και Τρόικας, η εξαθλίωση των εργαζομένων του Δημοσίου, βάζει ως βασικότερη παράμετρο της μισθολογικής και βαθμολογικής εξέλιξης των υπαλλήλων την αξιολόγηση.

Καθιερώνεται ποσόστωση από τον ένα βαθμό στον άλλο από 60% έως 12% στον Α' βαθμό

Οι περικοπές έχουν μειώσει  τους μισθούς των εκπαιδευτικών μέχρι και 40%! Χιλιάδες νέοι εκπαιδευτικοί αμείβονται από 300 έως 650 ευρώ! Η  συρρίκνωση των πενιχρών αποδοχών των εκπαιδευτικών κάτω από τα όρια της φτώχειας υπονομεύει και τον παιδαγωγικό τους ρόλο. Ας αποτινάξουμε τις αυταπάτες.  Σε καθεστώς μνημονίων, η αξιολόγηση θα λειτουργήσει ως διαδικασία νομιμοποίησης απολύσεων, εφεδρείας και βαθμολογικής-μισθολογικής στασιμότητας των εκπαιδευτικών. Και οπωσδήποτε, οι δύο πρώτες κατηγορίες που θα χαρακτηρίζονται ως «ελλιπείς» και ως «επαρκείς» θα είναι η μεγάλη δεξαμενή των διαθεσιμοτήτων και των απολύσεων.

Δεν υπάρχουν «αντικειμενικά» και «μετρήσιμα» κριτήρια

Πέρα από τους μύθους της εξουσίας, η αλήθεια είναι ότι η επιστημονική συγκρότηση, η παιδαγωγική κατάρτιση και η διδακτική ικανότητα δεν είναι ποσοτικά μεγέθη που μπορούν να μετρηθούν. Γι' αυτό και δεν υπάρχουν μέθοδοι ή κριτήρια «αντικειμενικά» και «αξιοκρατικά». Όλοι οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουμε ότι εργαζόμαστε σε κινούμενη άμμο. Το «υλικό» μας αλλάζει από μέρα σε μέρα, από τμήμα σε τμήμα, από ώρα σε ώρα. H εκπαιδευτική διαδικασία και ο εκπαιδευτικός δεν μπορούν να διασπαστούν σε επιμέρους αξιολογούμενα στοιχεία και να μετρηθούν. H εκπαιδευτική διαδικασία έχει χαρακτήρα δυναμικό και όχι στατικό, επηρεάζεται από πλείστους όσους κοινωνικούς και εκπαιδευτικούς παράγοντες και άρα δεν μπορεί να διασπαστεί και να μετρηθεί.

          

Στον αντίποδα σύμφωνα με την κυρίαρχη άποψη «όλα μετριούνται με βάση τους νόμους της αγοράς». Για αυτό και ο προσδιορισμός των «δεικτών ποιότητας» για την ποιότητα της σχολικής εκπαίδευσης» είναι προϊόν μιας τεχνοκρατικής και ακραίας οικονομίστικης αντίληψης για την εκπαίδευση. Η λογική αυτή οδηγεί στην εφαρμογή μοντέλων αξιολόγησης και ελέγχου με «πιστοποιητικά ποιότητας» σύμφωνα με τα πρότυπα της βιομηχανίας και του εμπορίου. Επιδιώκει να επικυρωθούν ως αντικειμενικά μετρήσιμα στοιχεία της προσωπικότητας και νοητικές λειτουργίες των υποκειμένων της εκπαιδευτικής διαδικασίας, όπως η διδακτική ή μαθησιακή ικανότητα, η πνευματική και επιστημονική συγκρότηση, η ικανότητα επικοινωνίας και ο τρόπος συμπεριφοράς, οι ιδέες, η φαντασία, η πρωτοβουλία κ.ά. φυσικά με βάση τις αρχές και τους στόχους του σχολείου της αγοράς.

Η αξιολόγηση ως μηχανισμός ιδεολογικής χειραγώγησης - συμμόρφωσης  και πειθάρχησης.

Με δεδομένο, λοιπόν, ότι ορίζονται με κάθε λεπτομέρεια οι προδιαγραφές της διδακτικής μεθοδολογίας και τα πλαίσια, οι κατευθύνσεις και οι ενέργειες υποστήριξής της, η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών έχει το ρόλο ελέγχου και συμμόρφωσης του εκπαιδευτικού και αποτελεί δείκτη ευθυγράμμισης σ' αυτές τις προδιαγραφές. Το κράτος ζητάει την παθητική τους υποστήριξη και την τήρηση του τύπου, δηλαδή, την εφαρμογή της επίσημα προτεινόμενης μεθόδου, τεχνικής μετάδοσης της σχολικής γνώσης.  Mε άλλα λόγια, μέσα από τους μηχανισμούς και τις διαδικασίες ελέγχου των εκπαιδευτικών υλοποιείται μια συγκεκριμένη πολιτική επιλογή και μια αντίληψη για την ιδεολογική χειραγώγηση του εκπαιδευτικού, με την επιβολή μιας κρατικής διδακτικής.

Η ενοχοποίηση των εκπαιδευτικών για τη σχολική αποτυχία

 «Το να κατηγορούμε τους καθηγητές για τα άσχημα αποτελέσματα στα τεστ, σε αστικά σχολεία με υψηλά ποσοστά φτωχών και σαφώς μη προνομιούχων μαθητών, καταγόμενων από κακόφημες περιοχές και προερχόμενων από διαλυμένες οικογένειες, είναι σα να κατηγορούμε έναν αγρότη, επειδή είχε κακή συγκομιδή μετά από περίοδο ξηρασίας. Είναι σα να κατηγορούμε έναν οδηγό λεωφορείου επειδή δεν τήρησε τα δρομολόγια, ενώ μεγάλο μέρος της διαδρομής που έπρεπε να διανύσει ήταν πλημμυρισμένη». (Paul Street, Χτυπώντας το Νεοφιλελευθερισμό στο Σικάγο)

Στο νέο πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί «χρεώνονται» την επιτυχία ή αποτυχία των μαθητών τους. Ξέρουν οι κρατικοί «θεσμοθέτες», άλλα δεν αναφέρουν ότι  αμέτρητοι κοινωνικοί και εκπαιδευτικοί παράγοντες που επηρεάζουν και συνδιαμορφώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία και το εκπαιδευτικό έργο. Κοινωνική προέλευση, οικογενειακή κατάσταση, συνθήκες διαβίωσης και κατοικίας, υλικοτεχνική υποδομή σχολείου, αναλυτικά προγράμματα, τύπος εξετάσεων, σχολικά βιβλία, εκπαιδευτικό κλίμα, παιδαγωγικές μέθοδοι, τα πάντα γίνονται καπνός. «Αγνοούνται» οι κοινωνικές και γεωγραφικές ανισότητες που διαμορφώνουν αντίξοες συνθήκες για την εκπαίδευση των μαθητών από τα ασθενέστερα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα.

Η αξιολόγηση δεν οδηγεί στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Μηχανισμός αποδόμησης του δημόσιου σχολείου.

           Διατυμπανίζουν: ««Σκοπός της αξιολόγησης  των εκπαιδευτικών είναι η βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού τους έργου, προς όφελος των μαθητών και της κοινωνίας.»

Από τη συζήτηση για την αξιολόγηση και την ποιότητα της εκπαίδευσης εξοβελίζεται το ερώτημα «ποιος έχει την εξουσία» στην εκπαίδευση και την κοινωνία, ποιος καθορίζει τα αναλυτικά προγράμματα και τα βιβλία, ποιος οργανώνει τις εξετάσεις, ποιος φτιάχνει την εκπαιδευτική νομοθεσία, ποια είναι η συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε όλα αυτά. 

Την ώρα που οι προσλήψεις στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι μόλις 225! και οι δαπάνες για την παιδεία κάθε χρόνο περικόπτονται πέφτοντας κάτω και από το 2,3 % του ΑΕΠ είναι πρόκληση οι «σοφοί» του κράτους να μιλούν για «ποιότητα στην εκπαίδευση» Η αξιολόγηση όχι μόνο δεν έρχεται να συμβάλλει στη στήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας , όπως διατείνονται οι κρατικοί μύθοι, αλλά την υπονομεύει ανοιχτά.

Αποτελεί βασικό εργαλείο για την κατηγοριοποίηση των σχολείων σε «καλά» και «κακά», την ταξική διαφοροποίηση του μαθητικού πληθυσμού και την ένταση της ιδεολογικής και επιλεκτικής λειτουργίας της εκπαίδευσης.

Αποτελεί βασικό εργαλείο για να φύγει πάνω από την εξουσία το βάρος των πολιτικών της που οδηγούν στη  διάλυση του δημόσιου σχολείου, για να ενοχοποιηθεί και να αυτοενοχοποιηθεί ο εκπαιδευτικός, για να οδηγηθεί στην ακόμα μεγαλύτερη παιδαγωγική και εργασιακή εξαθλίωση.

Τους επιστρέφουμε το σχέδιό τους ως απαράδεκτο!

Έχουμε κάθε δικαίωμα να αντισταθούμε στον ασφυκτικό έλεγχο του νεοεπιθεωρητισμού, όπως διανθίζεται με τα μέτρα και τους δείκτες σύμφωνα με τα πρότυπα της «ελεύθερης αγοράς».

Γιατί «ο δάσκαλος που θα υποχρεωθεί να καταπνίξει τη σκέψη του θα γίνει διπλά σκλάβος ή θα καταντήσει ένας ψυχικά ανάπηρος άνθρωπος, ανίκανος να μορφώσει άλλους» (Δ. Γληνός).

Καμιά συμμετοχή σε διαβουλεύσεις και άλλες διαδικασίες που εξωραΐζουν το αυταρχικό πρόσωπο μιας αδίστακτης εξουσίας που δια πυρός και σιδήρου υλοποιεί μια πολιτική εξαθλίωσης του λαού μια πολιτική κονιορτοποίησης δικαιωμάτων και κατακτήσεων ολόκληρου αιώνα.

Είναι ώρα για πανεκπαιδευτικό αγώνα!